CTET 2022 рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा: рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкाрдд्рд░рддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा (CTET) рдПрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рддрд░ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╣ै рдЬो рдХेंрдж्рд░ीрдп рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдмोрд░्рдб (CBSE) рдж्рд╡ाрд░ा рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рджो рдмाрд░ рдЙрди рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рд▓िрдП рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрддी рд╣ै рдЬो рд╕рд░рдХाрд░ी рдЕрдиुрднाрдЧ рдоें рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХाрд░्рдп рдХो рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं। рдЖрд╡ेрджрдХ рдЬो рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдФрд░ рдЙрдЪ्рдЪ рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдХрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЕрдкрдиे рдХрд░िрдпрд░ рдХो рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдиे рдХे рдЗрдЪ्рдЫुрдХ рд╣ैं। рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी। CTET рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкाрдд्рд░рддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рд╡िрднिрди्рди рд╕рд░рдХाрд░ी рдФрд░ рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рд╡िрднिрди्рди рд░िрдХ्рддिрдпों рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкाрдд्рд░рддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा (рд╕ीрдЯीрдИрдЯी) рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЗрд╕ рд╡рд░्рд╖ рд╕े рдСрдирд▓ाрдЗрди рдоोрдб рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрдПрдЧी рдФрд░ рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХा 16 рд╡ां рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рд╣ोрдЧा, рдЬो рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рдЙрдирдХी рд╢िрдХ्рд╖рдг рдпोрдЧ्рдпрддा рдХी рдЬांрдЪ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╣ोрдЧा।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा
рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкाрдд्рд░рддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा (рд╕ीрдЯीрдИрдЯी) рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдж्рд╡ाрд░ा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕्рдХूрд▓ों рдЬैрд╕े рдПрдирд╡ीрдПрд╕/рдХेрд╡ीрдПрд╕ рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕्рдХूрд▓ों рдЖрджि рдоें рдХрдХ्рд╖ा 1 рд╕े 8 рдХे рд▓िрдП рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкрджों рдХे рд▓िрдП рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХी рдкाрдд्рд░рддा рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡рд░्рд╖ рдоें рджो рдмाрд░ рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрддी рд╣ै । рдСрдирд▓ाрдЗрди рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдХी рддाрд░ीрдЦें CTET 2022 рджिрд╕ंрдмрд░ рдХे рд▓िрдП рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рдШोрд╖рдгा рдХी рдЬाрдПрдЧी। рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкрд╣рд▓े рдСрдлрд▓ाрдЗрди рдоोрдб рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрддी рдеी, рдЕрдм рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдХो рджिрд╕ंрдмрд░ 2022 рдоें рдСрдирд▓ाрдЗрди рдоोрдб (рд╕ीрдмीрдЯी рдЯेрд╕्рдЯ) рдХे рд▓िрдП рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рд╣ै । CTET рдХी рд╡ैрдзрддा рдЬीрд╡рди рднрд░ рдХे рд▓िрдП рдмрдв़ा рджी рдЧрдИ рд╣ै। рд░ाрдЬ्рдп рдЬो рдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЬिрдд рдирд╣ीं рдХрд░рддे рд╣ैं рд╡े рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХा рдЪрдпрди рдХрд░рддे рд╣ैं।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा
рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ www.ctet.nic.in рдкрд░ рдЬाрд░ी рдХी рдЬाрдПрдЧी । рдЖрд╡ेрджрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा, рдкाрдд्рд░рддा рдоाрдирджंрдб, рддिрдеिрдпां, рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╕ंрд░рдЪрдиा, рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо, рдкрд░िрдгाрдо рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рд╕рд╣िрдд рд╡िрд╕्рддृрдд рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рдХे рд╕ाрде рдЬाрд░ी рдХी рдЬाрдПрдЧी। рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рдЬाрд░ी рдХी рдЧрдИ рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдШोрд╖рдгा рдХी рдЧрдИ рд╣ै рдХि рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рджिрд╕ंрдмрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рд╢ुрд░ू рдХी рдЬाрдПрдЧी।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╕ाрд░ांрд╢
рдиीрдЪे рджी рдЧрдИ рддाрд▓िрдХा рдоें CTET рдХा рдЕрд╡рд▓ोрдХрди рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╕рд░рдХाрд░ी рдФрд░ рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдкрдиा рдХрд░िрдпрд░ рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиे рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдХी рддрд▓ाрд╢ рдоें рдЗрдЪ्рдЫुрдХ рдФрд░ рдЗрдЪ्рдЫुрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो CTET рджिрд╕ंрдмрд░ 2022 рдХे рдмाрд░े рдоें рд╣рд░ рд╡िрд╡рд░рдг рдЬाрдирдиा рдЪाрд╣िрдП।
рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХा рдиाрдо | CTET рджिрд╕ंрдмрд░ 2022 (рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкाрдд्рд░рддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा) |
рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╕ंрдЪाрд▓рди рдиिрдХाрдп | рдХेंрдж्рд░ीрдп рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдмोрд░्рдб |
рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╕्рддрд░ | рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп |
рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЖрд╡ृрдд्рддि | рд╕ाрд▓ рдоें рджो рдмाрд░ |
рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоोрдб | рдСрдирд▓ाрдЗрди |
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рддिрдеि 2022 | рджिрд╕ंрдмрд░ 2022 |
рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЕрд╡рдзि | 150 рдоिрдирдЯ |
рдХाрдЧрдЬ рдХी рднाрд╖ा | рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдФрд░ рд╣िंрджी |
рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп | рдХрдХ्рд╖ा 1-8 рдоें рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдиिрдпुрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХी рдкाрдд्рд░рддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП |
рдЯेрд╕्рдЯ рд╢рд╣рд░ों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा | рдкूрд░े рднाрд░рдд рдоें 135 рд╢рд╣рд░ |
рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╣ेрд▓्рдкрдбेрд╕्рдХ рдиं. | 011-22235774 |
рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ | ctet.nic.in |
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рддिрдеि
рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдиे рдЬрд▓्рдж рд╣ी рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рджिрд╕ंрдмрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиे рдХी рдШोрд╖рдгा рдХी рд╣ै। CTET 2022 рджिрд╕ंрдмрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд╕рднी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддिрдеिрдпों рдХो рдиीрдЪे рджी рдЧрдИ рддाрд▓िрдХा рд╕े рджेрдЦें।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рддिрдеि 2022 | |
---|---|
рдЖрдпोрдЬрди | рддिрдеिрдпां [рдЕрд╕्рдеाрдпी] |
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा 2022 | -- |
CTET рдСрдирд▓ाрдЗрди рдкंрдЬीрдХрд░рдг рд╢ुрд░ू рд╣ोрддा рд╣ै | -- |
рдСрдирд▓ाрдЗрди рдЖрд╡ेрджрди рднрд░рдиे рдХी рдЕंрддिрдо рддिрдеि | -- |
рдИ-рдЪाрд▓ाрди рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╢ुрд▓्рдХ рдЬрдоा рдХрд░рдиे рдХी рдЕंрддिрдо рддिрдеि | -- |
рдСрдирд▓ाрдЗрди рд╕ुрдзाрд░ рдЕрдиुрд╕ूрдЪी | -- |
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрдд्рд░ рдбाрдЙрдирд▓ोрдб | -- |
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рддिрдеि | рджिрд╕ंрдмрд░ 2022 |
CTET рдЙрдд्рддрд░ рдХुंрдЬी рдХा рд╡िрдоोрдЪрди | -- |
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░िрдгाрдо рдШोрд╖рдгा | -- |
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ों рдХा рдк्рд░ेрд╖рдг | -- |
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкंрдЬीрдХрд░рдг
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдХे рд▓िрдП рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкंрдЬीрдХрд░рдг рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рдЬाрд░ी рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде рд╢ुрд░ू рд╣ोрдЧा। рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬो рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рджिрд╕ंрдмрд░ 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХी рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рд╡े рдиीрдЪे рджिрдП рдЧрдП рд╕ीрдзे рд▓िंрдХ рд╕े рдЕрдкрдиा рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдлॉрд░्рдо рднрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЕрдм, рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдСрдирд▓ाрдЗрди рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдХी рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ www.ctet.nic.in рдкрд░ рдЬाрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рд▓िрдП рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рдЬाрд░ी рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде рддाрд░ीрдЦों рдХी рдШोрд╖рдгा рдХी рдЬाрдПрдЧी। рдЖрдк рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд╕ीрдзे рдСрдирд▓ाрдЗрди рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдФрд░ рдиीрдЪे рджिрдП рдЧрдП рд▓िंрдХ рдкрд░ рдЬाрдХрд░ рд╕рднी рдиिрд░्рджेрд╢ рдкрдв़ рд╕рдХрддे рд╣ैं [рдЬрдм рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рддौрд░ рдкрд░ рд╕рдХ्рд░िрдп рд╣ो]
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдЖрд╡ेрджрди рд╢ुрд▓्рдХ
рд╕ाрдоाрди्рдп рдпा рдУрдмीрд╕ी рд╡рд░्рдЧ рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХो рд░ुрдкрдпे рдХा рднुрдЧрддाрди рдХрд░рдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै । 1000 / - (рдпрджि рдкेрдкрд░ I рдпा рдкेрдкрд░ II рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं) рдФрд░ рд░ु। 1200/- (рдпрджि рджोрдиों рдкेрдкрд░ों рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं)। рдЗрддрдиी рд╣ी рд░ाрд╢ि рдШрдЯाрдХрд░ рд░ुрдкрдпे рдХрд░ рджी рдЧрдИ рд╣ै। 600 / - (рдпрджि рдкेрдкрд░ I рдпा рдкेрдкрд░ II рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं) рдФрд░ рд░ु। 600/- (рдпрджि рджोрдиों рдк्рд░рд╢्рдирдкрдд्рд░ों рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं) рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬाрддि/рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬрдирдЬाрддि рд╡рд░्рдЧ рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рд▓िрдП ।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд╢ुрд▓्рдХ рд╡िрд╡рд░рдг рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै:
рд╢्рд░ेрдгी | рдХेрд╡рд▓ рдкेрдкрд░ I рдпा II | рдкेрдкрд░ I рдФрд░ II рджोрдиों |
рд╕ाрдоाрди्рдп/рдУрдмीрд╕ी | рд░ु.1000/- | 1200/- |
рдПрд╕рд╕ी / рдПрд╕рдЯी / рдбिрдл। рд╕рдХ्рд╖рдо рд╡्рдпрдХ्рддि | рд░ु.500/- | рд░ु.600/- |
рдиोрдЯ- рдЬीрдПрд╕рдЯी рд▓ाрдЧू рд╣ोрдиे рдкрд░ рдмैंрдХ рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд╢ुрд▓्рдХ рд▓िрдпा рдЬाрдПрдЧा।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдЪрдпрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा
рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкाрдд्рд░рддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा (рд╕ीрдЯीрдИрдЯी) рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдСрдирд▓ाрдЗрди рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдирдХे рд╕्рдХोрд░ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╢ॉрд░्рдЯрд▓िрд╕्рдЯ рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा । CTET рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рдкाрдд्рд░рддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै, CTET рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиा рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рдиौрдХрд░ी рдХी рдЧाрд░ंрдЯी рдирд╣ीं рджेрддा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд░िрдХ्рддिрдпों рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╡िрднिрди्рди рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рднрд░्рддी рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा, рдЬिрд╕рдХे рд▓िрдП рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдк्рд░рдоाрдгрди рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рд▓िрдП рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рдЪрдпрдиिрдд рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП 60% рд╕े рдЕрдзिрдХ рдпा рдЙрд╕рдХे рдмрд░ाрдмрд░ рдЕंрдХ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рд╣ोंрдЧे।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкैрдЯрд░्рди
CTET 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рджो рдЪрд░рдгों рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрдПрдЧी:
- рдкेрдкрд░ - I
- рдХाрдЧрдЬ рдж्рд╡िрддीрдп
рдкेрдкрд░ I рдЙрди рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рд▓िрдП рдЖрдпोрдЬिрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬो рдХрдХ्рд╖ा 1 рд╕े 5 рдХे рд▓िрдП рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдмрдирдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं рдФрд░ рдкेрдкрд░ II рдЙрди рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рд▓िрдП рдЖрдпोрдЬिрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬो рдХрдХ्рд╖ा 6 рд╕े 8 рдХे рд▓िрдП рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдмрдирдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд░рдЦрддे рд╣ैं। рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рдкाрд╕ рдкेрдкрд░- I рдФрд░ рджोрдиों рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиे рдХा рд╡िрдХрд▓्рдк рднी рд╣ोрддा рд╣ै। рдкेрдкрд░- II। рдкेрдкрд░ I рдФрд░ рдкेрдкрд░ II рджोрдиों рдоें рдкूрдЫे рдЧрдП рдк्рд░рд╢्рди рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рда рдмрд╣ुрд╡िрдХрд▓्рдкीрдп рдк्рд░рд╢्рди рд╣ैं। CTET 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХो рди्рдпूрдирддрдо 60% рд╕्рдХोрд░ рдХрд░рдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рдз्рдпाрди рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рдПрдХ рдмрдб़ी рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдж्рд╡ाрд░ा рдШोрд╖िрдд рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рд╕्рдХोрд░ рдЕрдм рдЬीрд╡рди рднрд░ рдХे рд▓िрдП рдоाрди्рдп рд╣ै ।
рдЖрдЗрдП рдПрдХ рдирдЬрд░ рдбाрд▓рддे рд╣ैं рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕ेрд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдХे рд▓िрдП рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкैрдЯрд░्рдирджिрд╕ंрдмрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा:
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкेрдкрд░ I рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкैрдЯрд░्рди
рд╡िрд╖рдп | рдк्рд░рд╢्рдиों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा | рдХुрд▓ рдоाрд░्рдХ |
---|---|---|
рднाрд╖ा I (рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп) | 30 | 30 |
рднाрд╖ा II (рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп) | 30 | 30 |
рдмाрд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░ | 30 | 30 |
рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди | 30 | 30 |
рдЧрдгिрдд | 30 | 30 |
рдХुрд▓ | 150 | 150 |
рдк्рд░рд╢्рдиों рдХी рдк्рд░рдХृрддि рдФрд░ рдоाрдирдХ
• рдмाрд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдкрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЖрдЗрдЯрдо 6-11 рд╡рд░्рд╖ рдХे рдЖрдпु рд╡рд░्рдЧ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╢िрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рд╕ीрдЦрдиे рдХे рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ोंрдЧे। рд╡े рд╡िрд╡िрдз рд╢िрдХ्рд╖ाрд░्рдеिрдпों рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдУं рдФрд░ рдЬрд░ूрд░рддों рдХो рд╕рдордЭрдиे, рд╢िрдХ्рд╖ाрд░्рдеिрдпों рдХे рд╕ाрде рдмाрддрдЪीрдд рдФрд░ рд╕ीрдЦрдиे рдХे рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫे рд╕ूрдд्рд░рдзाрд░ рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдУं рдФрд░ рдЧुрдгों рдкрд░ рдз्рдпाрди рдХेंрдж्рд░िрдд рдХрд░ेंрдЧे।
• рднाрд╖ा I рдоें рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЖрдЗрдЯрдо рдиिрд░्рджेрд╢ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рджрдХ्рд╖рддाрдУं рдкрд░ рдз्рдпाрди рдХेंрдж्рд░िрдд рдХрд░ेंрдЧे।
• рднाрд╖ा II рдоें рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЖрдЗрдЯрдо рднाрд╖ा, рд╕ंрдЪाрд░ рдФрд░ рд╕рдордЭрдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдХे рддрдд्рд╡ों рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ोंрдЧे।
• рднाрд╖ा II рднाрд╖ा I рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдХोрдИ рдЕрди्рдп рднाрд╖ा рд╣ोрдЧी। рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рднाрд╖ा рд╡िрдХрд▓्рдкों рдоें рд╕े рдХिрд╕ी рдПрдХ рднाрд╖ा рдХो рднाрд╖ा I рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рднाрд╖ा II рдХे рд░ूрдк рдоें рдЪुрди рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕े рдкुрд╖्рдЯिрдХрд░рдг рдкृрд╖्рда рдоें рдиिрд░्рджिрд╖्рдЯ рдХрд░рдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрдЧी।
рджो рднाрд╖ाрдПं рдЪुрдиें рдЬिрдирдоें рдЖрдк рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं: рднाрд╖ाрдУं рдФрд░ рдХोрдб рдХी рд╕ूрдЪी рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै:
рдХोрдб рд╕ंрдЦ्рдпा | рднाрд╖ा | рдХोрдб рд╕ंрдЦ्рдпा | рднाрд╖ा | рдХोрдб рд╕ंрдЦ्рдпा | рднाрд╖ा | рдХोрдб рд╕ंрдЦ्рдпा | рднाрд╖ा |
01 | рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी | 06 | рдЧुрдЬрд░ाрддी | 1 1 | рдорд░ाрдаी | 16 | рд╕ंрд╕्рдХृрдд |
02 | рд╣िрди्рджी | 07 | рдХрди्рдирдб़ | 12 | рдоिрдЬ़ो | 17 | рддाрдоिрд▓ |
03 | рдЕрд╕рдоिрдпा | 08 | рдЦाрд╕ी | 13 | рдиेрдкाрд▓ी | 18 | рддेрд▓ुрдЧू |
04 | рдмंрдЧाрд▓ी | 09 | рдорд▓рдпाрд▓рдо | 14 | рдУрд░िрдпा | 19 | рддिрдм्рдмрддी |
05 | рдЧाрд░ो | 10 | рдордгिрдкुрд░ी | 15 | рдкंрдЬाрдмी | 20 | рдЙрд░्рджू |
• рдЧрдгिрдд рдФрд░ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдЕрдз्рдпрдпрди рдоें рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЖрдЗрдЯрдо рд╡िрд╖рдпों рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгाрдУं, рд╕рдорд╕्рдпा-рд╕рдоाрдзाрди рдХ्рд╖рдорддाрдУं рдФрд░ рд╢ैрдХ्рд╖рдгिрдХ рд╕рдордЭ рдФрд░ рдЕрдиुрдк्рд░рдпोрдЧों рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ोंрдЧे। рдЗрди рд╕рднी рд╡िрд╖рдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें, рдПрдирд╕ीрдИрдЖрд░рдЯी рдж्рд╡ाрд░ा рдХрдХ्рд╖ा IV рдХे рд▓िрдП рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдЙрд╕ рд╡िрд╖рдп рдХे рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рднाрдЧों рдоें рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдЖрдЗрдЯрдо рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рд╡िрддрд░िрдд рдХिрдП рдЬाрдПंрдЧे।
• рдкेрдкрд░ I рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдк्рд░рд╢्рди рдХрдХ्рд╖ा I - V рдХे рд▓िрдП NCERT рдХे рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рд╡िрд╖рдпों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ोंрдЧे, рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХी рдХрдаिрдиाрдИ рдоाрдирдХ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд▓िंрдХेрдЬ рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╕्рддрд░ рддрдХ рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं।
CTET 2022 рдкेрдкрд░ I рдФрд░ II рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкैрдЯрд░्рди рдХी рдЬाँрдЪ рдХрд░ें
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рд╕िрд▓ेрдмрд╕
рд╕ंрд╢ोрдзिрддрд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдоCTET 2022 рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рдХे рд╕ाрде рдЬाрд░ी рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЖрдЧाрдоी рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдиे рдХी рддैрдпाрд░ी рдХрд░рддे рд╕рдордп, рд╡िрд╕्рддृрдд рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХे рд▓िрдП рдкрд╣рд▓ा рдФрд░ рд╕рдмрд╕े рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХрджрдо рд╣ोрддा рд╣ै। CTET рд╕िрд▓ेрдмрд╕ 2022 рд▓ंрдмा рд╣ै рдФрд░ рдмाрд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХे рдЗрд░्рдж-рдЧिрд░्рдж рдШूрдорддा рд╣ै рдЬो CTET рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд╕рдмрд╕े рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рднाрдЧों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै। CTET 2022 рдоें рдкूрдЫे рдЧрдП рдЕрди्рдп рд╡рд░्рдЧों рдоें рдЧрдгिрдд, рд╡िрдЬ्рдЮाрди / рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рднाрд╖ाрдПँ рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं। рдЗрдирдХे рдЕрд▓ाрд╡ा, рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХो рдХिрд╕ी рднी 2 рднाрд╖ाрдУं (рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рдоें рдЙрд▓्рд▓िрдЦिрдд рд╕ूрдЪी рд╕े) рдХे рд╕ाрде рддैрдпाрд░ рд░рд╣рдиा рд╣ोрдЧा।
CTET рдкेрдкрд░- I рдХे рд▓िрдП рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо: рдЗрд╕рдоें рдмाрд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░, рднाрд╖ा I рдФрд░ II, рдЧрдгिрдд рдФрд░ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рд╡िрд╖рдп рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं।
CTET рдкेрдкрд░- II рдХे рд▓िрдП рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо: рдЗрд╕рдоें рдмाрд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░, рднाрд╖ा I рдФрд░ II, рдЧрдгिрдд, рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рд╡िрд╖рдп рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं। рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХो рдЕрдкрдиे рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╡िрд╖рдпों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЧрдгिрдд / рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдпा рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЕрдз्рдпрдпрди рдоें рд╕े рдХिрд╕ी рдХो рднी рдЪुрдирдиा рд╣ोрдЧा।
рдкूрд░ा CTET рд╕िрд▓ेрдмрд╕ рдкрдв़ें (рдкेрдкрд░ I + рдкेрдкрд░- II)
CTET рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ рдХी рд╡ैрдзрддा
рдиिрдпुрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдХी рд╡ैрдзрддा рдХो рд╕ंрд╢ोрдзिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ рдЕрдм рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдЬीрд╡рди рднрд░ рд╡ैрдз рд░рд╣ेрдЧा । рд╢िрдХ्рд╖ा рдоंрдд्рд░ी рдж्рд╡ाрд░ा рдШोрд╖िрдд рд╕ंрд╢ोрдзिрдд рд╡ैрдзрддा 2011 рд╕े рдк्рд░рднाрд╡ी рдХрд░ рджी рдЧрдИ рд╣ै рдФрд░ рдЬिрди рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं, рд╡े рдмिрдиा рдХिрд╕ी рд╕рдоाрдк्рддि рдХे рдЕрдкрдиा рдирдпा рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдЬिрди рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХी 7 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЕрд╡рдзि рдкрд╣рд▓े рд╣ी рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ै (2011 рдХे рдмाрдж) рдЯीрдИрдЯी рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ों рдХे рдкुрдирд░्рд╡ैрдзीрдХрд░рдг рдпा рдкुрди: рдЬाрд░ी рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд░ाрдЬ्рдп рдФрд░ рдХेंрдж्рд░ рд╢ाрд╕िрдд рдк्рд░рджेрд╢ рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ рд╣ोंрдЧे। рдЗрд╕рд╕े рдкрд╣рд▓े, CTET рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ рдХी рд╡ैрдзрддा 7 рд╕ाрд▓ (рдЬाрд░ी рд╣ोрдиे рдХी рддाрд░ीрдЦ рд╕े) рдХे рд▓िрдП рдеी।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкाрдд्рд░рддा рдоाрдирджंрдб
рдХрдХ्рд╖ा 1 рд╕े 5 рдФрд░ рдХрдХ्рд╖ा 6 рд╕े 8 рдХे рд▓िрдП рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкрдж рдХे рд▓िрдП рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рдЪрдпрди рдХे рд▓िрдП рдкाрдд्рд░рддा рдоाрдирджंрдб рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╣ैं। рдЖрдЗрдП рдЗрди рджोрдиों рд╡рд░्рдЧों рдХे рд▓िрдП рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рдпोрдЧ्рдпрддा рдкрд░ рдПрдХ рдирдЬрд░ рдбाрд▓рддे рд╣ैं:
рдХрдХ्рд╖ा 1-5 рдХे рд▓िрдП рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рдпोрдЧ्рдпрддा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдиे рдЕрдкрдиी рд╡рд░िрд╖्рда рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рдпा рдЗрд╕рдХे рд╕рдордХрдХ्рд╖ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рди्рдпूрдирддрдо 50% рдЕंрдХों рдХे рд╕ाрде рдкूрд░ी рдХी рд╣ै рдФрд░ рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдбिрдк्рд▓ोрдоा (2 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЕрд╡рдзि) рдХे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै рдпा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдиे рд╕ीрдиिрдпрд░ рд╕ेрдХेंрдбрд░ी рдпा рдЗрд╕рдХे рд╕рдордХрдХ्рд╖ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рди्рдпूрдирддрдо 45% рдЕंрдХ рд╣ाрд╕िрд▓ рдХिрдП рд╣ैं рдФрд░ рдПрдирд╕ीрдЯीрдИ рд╡िрдиिрдпрдо 2002 рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдбिрдк्рд▓ोрдоा рдЗрди рдПрд▓ीрдоेंрдЯ्рд░ी рдПрдЬुрдХेрд╢рди (2 рд╕ाрд▓ рдХी рдЕрд╡рдзि) рдХे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ुрдП рд╣ैं। рдпा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдиे рди्рдпूрдирддрдо 50% рдЕंрдХों рдХे рд╕ाрде рд╡рд░िрд╖्рда рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рдпा рдЗрд╕рдХे рд╕рдордХрдХ्рд╖ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкूрд░ी рдХी рд╣ै рдФрд░ рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕्рдиाрддрдХ (4 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЕрд╡рдзि) рдХे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдпा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдиे рди्рдпूрдирддрдо 50% рдЕंрдХों рдХे рд╕ाрде рд╕ीрдиिрдпрд░ рд╕ेрдХेंрдбрд░ी рдпा рдЗрд╕рдХे рд╕рдордХрдХ्рд╖ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкूрд░ी рдХी рд╣ो рдФрд░ рдбिрдк्рд▓ोрдоा рдЗрди рдПрдЬुрдХेрд╢рди (2 рд╕ाрд▓ рдХी рдЕрд╡рдзि) рдХे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ो। рдпा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдХे рдкाрд╕ рд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рд╣ै рдФрд░ рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдбिрдк्рд▓ोрдоा (2 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЕрд╡рдзि) рдХे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै ।
рдХрдХ्рд╖ा 6-8 рдХे рд▓िрдП рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рдпोрдЧ्рдпрддा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬो рд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рд░рдЦрддा рд╣ै рдФрд░ рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдбिрдк्рд▓ोрдоा (2 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЕрд╡рдзि) рдХे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै । рдпा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдиे 50% рдЕंрдХों рдХे рд╕ाрде рдЕрдкрдиी рд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдкूрд░ी рдХрд░ рд▓ी рд╣ै рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै । рдпा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдиे рдЕрдкрдиी рд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी 40% рдЕंрдХों рдХे рд╕ाрде рдкूрд░ी рдХी рд╣ै рдФрд░ рдПрдирд╕ीрдЯीрдИ рдХे рдиिрдпрдоों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, рд╕्рдиाрддрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै । рдпा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдиे рди्рдпूрдирддрдо 50% рдЕंрдХों рдХे рд╕ाрде рд╕ीрдиिрдпрд░ рд╕ेрдХेंрдбрд░ी рдпा рдЗрд╕рдХे рд╕рдордХрдХ्рд╖ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкूрд░ी рдХी рд╣ै рдФрд░ 4 рд╕ाрд▓ рдХी рдЕрд╡рдзि рдХे рдмैрдЪрд▓рд░ рдСрдл рдПрд▓ीрдоेंрдЯ्рд░ी рдПрдЬुрдХेрд╢рди рдХी рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै । рдпा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдиे 50% рдЕंрдХों рдХे рд╕ाрде рд╕ीрдиिрдпрд░ рд╕ेрдХेंрдбрд░ी рдпा рдЗрд╕рдХे рд╕рдордХрдХ्рд╖ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкूрд░ी рдХी рд╣ै рдФрд░ рдмीрдПрдПрдб / рдмीрдПрд╕рд╕ी.рдПрдб рдпा рдмीрдП / рдмीрдПрд╕рд╕ी.рдПрдб рдХी рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै। рдпा
рдПрдХ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдЬिрд╕рдХे рдкाрд╕ 50% рдЕंрдХों рдХे рд╕ाрде рд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рд╣ै рдФрд░ 1 рд╕ाрд▓ рдХी рдЕрд╡рдзि рдХे рдмी.рдПрдб рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдпा рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкिрдЫрд▓े рд╡рд░्рд╖ рдХा рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ рдбाрдЙрдирд▓ोрдб рдХрд░ें
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рд╡ेрддрди
CTET 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕्рдХूрд▓ों рдЬैрд╕े NVS / KVS рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕्рдХूрд▓ों рдЖрджि рдоें рдХрдХ्рд╖ा 1 рд╕े 8 рдХे рд▓िрдП рд╢िрдХ्рд╖рдг рдиौрдХрд░िрдпों рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиे рдХे рдкाрдд्рд░ рд╣ोंрдЧे। CTET рдпोрдЧ्рдп рд╢िрдХ्рд╖рдХों рдХा рдоूрд▓ рд╡ेрддрди рд░ुрдкрдпे рдХे рдмीрдЪ рд╣ै। 9300 рд╕े рд░ु. рдоूрд▓ рд╡ेрддрди рдХे рд░ूрдк рдоें 34800। CTET рдпोрдЧ्рдп рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХा рдЙрдирдХा рд╢ुрдж्рдз рд╡ेрддрди рд░ु। рд╕े рд╣ै। 35000 рд╕े рд░ु. 50000 рдк्рд░рддि рдоाрд╣।
рдЕрд╡рдпрд╡ | рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдЕрдз्рдпाрдкрдХ | рдЯीрдЬीрдЯी | рдкीрдЬीрдЯी |
рд╡ेрддрдирдоाрди | 9300- 34800 | 9300- 34800 | 9300- 34800 |
рдЧ्рд░ेрдб рдкे | 4200 | 4600 | 4800 |
7рд╡ें рд╕ीрдкीрд╕ी рдХे рдмाрдж рдоूрд▓ рд╡ेрддрди | 35400 | 44900 | 47600 |
рдЦेрд▓ | 3240 | 3400 | 4350 |
рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рд╕ेрдиा | 1600 | 1600 | 1600 |
рд╕рдХрд▓ рд╡ेрддрди | 40240 | 49900 | 53550 |
рд╢ुрдж्рдз рд╡ेрддрди | 35000-37000 | 43000-46000 | 48000-50000 |
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдПрдбрдоिрдЯ рдХाрд░्рдб
рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдПрдбрдоिрдЯ рдХाрд░्рдб рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ोрдиे рдХी рддाрд░ीрдЦ рд╕े 15-20 рджिрди рдкрд╣рд▓े рдЬाрд░ी рдХрд░рддा рд╣ै। рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдПрдбрдоिрдЯ рдХाрд░्рдб рд▓िंрдХ рдЬाрд░ी рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рдпрд╣ां рдЬोрдб़ा рдЬाрдПрдЧा। рд╕рднी рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдиीрдЪे рджिрдП рдЧрдП рд▓िंрдХ рдкрд░ рдХ्рд▓िрдХ рдХрд░рдХे рдЕрдкрдиा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрдд्рд░ / рд╣ॉрд▓ рдЯिрдХрдЯ рдбाрдЙрдирд▓ोрдб рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं:
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрдд्рд░ рд▓िंрдХ- рд╡िрд╡рд░рдг рдЬांрдЪें
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдЙрдд्рддрд░ рдХुंрдЬी
рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдЕрдиंрддिрдо рдЙрдд्рддрд░ рдХुंрдЬी 2022 рдХो рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ ctet.nic.in рдкрд░ рдЬाрд░ी рдХрд░ेрдЧा, рдЬो рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рдЕрдиंрддिрдо рдЙрдд्рддрд░ рдХुंрдЬी рдХो рдЪुрдиौрддी рджेрдиे рдпा рдЖрдкрдд्рддिрдпां рдЙрдаाрдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░ेрдЧा। рд╡िрд╖рдп рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕рднी рдЪुрдиौрддिрдпों рдХा рдЖрдХрд▓рди рдХрд░ेंрдЧे рдФрд░ рдлिрд░ рдЕंрддिрдо рдЙрдд्рддрд░ рдХुंрдЬी ctet.nic.in рдкрд░ рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХी рдЬाрдПрдЧी। рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░िрдгाрдо рдЕंрддिрдо рдЙрдд्рддрд░ рдХुंрдЬी рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдЙрдд्рддрд░ рдХुंрдЬी- рд╡िрд╡рд░рдг рдЬांрдЪें
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкрд░िрдгाрдо
рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рдкрд░िрдгाрдоों рдХी рдШोрд╖рдгा рдХी рдЬाрдПрдЧी। рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдкрд░िрдгाрдо рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рдЖрдпोрдЬрди рдХी рддाрд░ीрдЦ рд╕े 04 (рдЪाрд░) рд╕рдк्рддाрд╣ рдХे рднीрддрд░ рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा। рддो рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкрд░िрдгाрдо рдПрдХ рдорд╣ीрдиे рдХे рдмाрдж рдЕрд╕्рдеाрдпी рд░ूрдк рд╕े рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдХрдЯ-рдСрдл
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рдоाрд░्рдХрд╢ीрдЯ рдЬाрд░ी рдХी рдЬाрдПрдЧी। 60% (рд╕ाрдоाрди्рдп) рдФрд░ рдЙрд╕рд╕े рдЕрдзिрдХ рдЕंрдХ рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рдПрдХ рдкाрдд्рд░рддा рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдЬाрд░ी рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा, рдЬिрд╕рдХे рд▓िрдП рд╡ैрдзрддा рдХो 7 рд╕ाрд▓ рд╕े рдмрдв़ाрдХрд░ рдЖрдЬीрд╡рди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
рд╕्рдХूрд▓ рдк्рд░рдмंрдзрди (рд╕рд░рдХाрд░, рд╕्рдеाрдиीрдп рдиिрдХाрдп, рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдФрд░ рдЧैрд░ рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд) рдЕрдкрдиी рдоौрдЬूрджा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рдиीрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬाрддि/рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬрдирдЬाрддि, рдЕрди्рдп рдкिрдЫрдб़ा рд╡рд░्рдЧ, рд╡िрдХрд▓ांрдЧ рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों, рдЖрджि рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХो рд░िрдпाрдпрддें рджेрдиे рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдк्рд░рдоुрдЦ рдмिंрджु
рдк्рд░ेрд╕ рд╡िрдЬ्рдЮрдк्рддि рдоें, рдпрд╣ рднी рдЕрдзिрд╕ूрдЪिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि "рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдХे рдоौрдЬूрджा рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдФрд░ рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ рдХी рд╕ंрд░рдЪрдиा рдХे рднीрддрд░, рддрде्рдпाрдд्рдордХ рдЬ्рдЮाрди рдХे рдХрдо рдФрд░ рд╡ैрдЪाрд░िрдХ рд╕рдордЭ, рдЖрд╡ेрджрди, рд╕рдорд╕्рдпा-рд╕рдоाрдзाрди, рддрд░्рдХ рдХा рдЕрдзिрдХ рдоूрд▓्рдпांрдХрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ рд╡िрдХрд╕िрдд рдХिрдП рдЬाрдПंрдЧे। рдФрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рд╕ोрдЪ рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдкрд╣рд▓ुрдУं рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ै:
- рдЕрдкрдиे рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╡िрд╖рдп рдХो рдкрдв़ाрдиे рдХी рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХी рд╕рдордЭ рдХा рдЖрдХрд▓рди рдХрд░рдиा।
- рднрд╡िрд╖्рдпрд╡ाрджी рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХे рд╢ैрдХ्рд╖рдгिрдХ рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдЬ्рдЮाрди рдХा рдЖрдХрд▓рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП।
- рд╕्рдХूрд▓ी рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рд╡िрд╖рдп рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा рдХे рд▓िрдП рдЙрдирдХे рдЬ्рдЮाрди рдХो рд╕рдордЭрдиा।
- рд╢िрдХ्рд╖рдг-рдЕрдзिрдЧрдо рдЕрдиुрднрд╡ों рдХी рдпोрдЬрдиा рдХा рдЖрдХрд▓рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХुрдЫ рдк्рд░рд╢्рди рдЬोрдб़े рдЬाрдПंрдЧे।
- рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдоूрд▓्рдпांрдХрди рдкрдж्рдзрддिрдпों рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ोрдЧा।
- рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рд▓िрдП рд╕ंрд╢ोрдзिрдд рдк्рд░ाрд░ूрдк рдХो рд╕рдордЭрдиा рдЖрд╕ाрди рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдХ рдирдоूрдиा рдЦाрдХा рдпा рдирдоूрдиा рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ рдЬाрд░ी рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा
рд╕ीрдЯीрдИрдЯी 2022 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХेंрдж्рд░
рд╕ाрдоाрди्рдп рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкाрдд्рд░рддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╢рд╣рд░ों рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрдПрдЧी рдФрд░ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рдиीрдЪे рджी рдЧрдИ рд╕ूрдЪी рд╕े рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдХे рд╕рдордп 4 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХेंрдж्рд░ों рдХे рд▓िрдП рдЪрдпрди рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рдкрд╣рд▓ी рд╡рд░ीрдпрддा рдЪुрдиे рд╣ुрдП рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХेंрдж्рд░ рдХो рджी рдЬाрдПрдЧी, рдЕрдиुрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрдиे рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ рдХोрдИ рднी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХेंрдж्рд░ рдЖрд╡ंрдЯिрдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।
рд╕्рдиो. | рд░ाрдЬ्рдп рдФрд░ рдХेंрдж्рд░ рд╢ाрд╕िрдд рдк्рд░рджेрд╢ | рд╢рд╣рд░ों |
1 | рдЕंрдбрдоाрди рдФрд░ рдиिрдХोрдмाрд░ рдж्рд╡ीрдк рд╕рдоूрд╣ | рдкोрд░्рдЯ рдм्рд▓ेрдпрд░ |
2 | рдЖंрдз्рд░ рдк्рд░рджेрд╢ | рдЕрдиंрддрдкुрд░, рднीрдоाрд╡рд░рди, рдЪिрд░ाрд▓ा, рдПрд▓ुрд░ु, рдЧुंрдЯूрд░, рдХрдбрдкा, рдХाрдХीрдиाрдбा, рдХुрд░рдиूрд▓, рдиंрдж्рдпाрд▓ा, рдирд░рд╕рд░ाрд╡рдкेрдЯा, рдиेрд▓्рд▓ोрд░, рдк्рд░ोрдж्рджाрддुрд░, рд░ाрдЬрдоुंрджрд░ी, рд╢्рд░ीрдХुрд▓рдо, рддिрд░ुрдкрддि, рд╡िрдЬрдпрд╡ाрдб़ा, рд╡िрд╢ाрдЦाрдкрдд्рддрдирдо, рд╡िрдЬрдпрдирдЧрд░рдо |
3 | рдЕрд╕рдо | рдбिрдм्рд░ूрдЧрдв़, рдЧुрд╡ाрд╣ाрдЯी, рдЬोрд░рд╣ाрдЯ, рд╕िрд▓рдЪрд░, рддेрдЬрдкुрд░ |
4 | рдмिрд╣ाрд░ | рднाрдЧрд▓рдкुрд░, рднोрдЬрдкुрд░, рдЧрдпा, рдоुрдЬрдл्рдлрд░рдкुрд░, рдкрдЯрдиा, рдкूрд░्рдгिрдпा, |
5 | рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв | рднिрд▓ाрдИ рдирдЧрд░, рдмिрд▓ाрд╕рдкुрд░, рд░ाрдпрдкुрд░ |
6 | рдЪंрдбीрдЧрдв़ | рдЪंрдбीрдЧрдв़ |
7 | рджाрджрд░ рдФрд░ рдирдЧрд░ рд╣рд╡ेрд▓ी | рджाрджрд░ рдФрд░ рдирдЧрд░ рд╣рд╡ेрд▓ी |
8 | рджрдорди рдФрд░ рджीрд╡ | рджрдорди |
9 | рджिрд▓्рд▓ी | рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी |
10 | рдЧोрд╡ा | рдкрдгрдЬी |
1 1 | рдЧुрдЬрд░ाрдд | рдЕрд╣рдорджाрдмाрдж, рдЖрдиंрдж, рдмाрд░рдбोрд▓ी, рдЧांрдзीрдирдЧрд░, рдЬाрдордирдЧрд░, рдоेрд╣рд╕ाрдгा, рд░ाрдЬрдХोрдЯ, рд╕ूрд░рдд, рд╡рдбोрджрд░ा, рд╡рд▓рд╕ाрдб, рд╡ाрдкी |
12 | рд╣рд░рдпाрдгा | рдЕंрдмाрд▓ा, рдлрд░ीрджाрдмाрдж, рдЧुрд░ुрдЧ्рд░ाрдо, рдХрд░рдиाрд▓, рд╣िрд╕ाрд░, рдХुрд░ुрдХ्рд╖ेрдд्рд░ |
13 | рд╣िрдоाрдЪрд▓ рдк्рд░рджेрд╢ | рдмिрд▓ाрд╕рдкुрд░, рд╣рдоीрд░рдкुрд░, рдХुрд▓्рд▓ू, рдоंрдбी, рд╢िрдорд▓ा, рд╕ोрд▓рди, рдКрдиा |
14 | рдЬрдо्рдоू | рдЬрдо्рдоू, рд╕ांрдмा, рд╢्рд░ीрдирдЧрд░ |
15 | рдЭाрд░рдЦंрдб | рдмोрдХाрд░ो, рдзрдирдмाрдж, рд╣рдЬाрд░ीрдмाрдЧ, рдЬрдорд╢ेрджрдкुрд░, рд░ांрдЪी |
16 | рдХрд░्рдиाрдЯрдХ | рдмेрд▓ाрдЧрд╡ी, рдмेंрдЧрд▓ुрд░ु, рд╣ुрдмрд▓ी, рдХрд▓рдмुрд░्рдЧी, рдоंрдЧрд▓ुрд░ु, рдоैрд╕ूрд░, рд╢िрд╡рдоोрдЧ्рдЧा, рдЙрдбुрдкी |
17 | рдХेрд░рд▓ | рдЕрд▓ाрдк्рдкुрдЭा, рдПрд░्рдиाрдХुрд▓рдо, рдЗрдбुрдХ्рдХी, рдХрди्рдиूрд░, рдХाрд╕рд░рдЧोрдб, рдХोрд▓्рд▓рдо, рдХोрдЯ्рдЯाрдпрдо, рдХोрдЭीрдХोрдб, рдорд▓рдк्рдкुрд░рдо, рдкрд▓рдХ्рдХрдб़, рддिрд░ुрд╡рдиंрддрдкुрд░рдо, рдд्рд░िрд╢ूрд░ |
18 | рд▓рдХ्рд╖рдж्рд╡ीрдк | рдХрд╡рд░рдд्рддी |
19 | рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ | рднोрдкाрд▓, рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░, рдЗंрджौрд░, рдЬрдмрд▓рдкुрд░, рд╕ाрдЧрд░, рд╕рддрдиा, рдЙрдЬ्рдЬैрди |
20 | рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ | рдЕрд╣рдорджрдирдЧрд░, рдЕрдорд░ाрд╡рддी, рдФрд░ंрдЧाрдмाрдж, рдмाрд░ाрдорддी, рдЪंрдж्рд░рдкुрд░, рдзुрд▓े, рдЬрд▓рдЧांрд╡, рдХрд╢्рддी, рдХोрд▓्рд╣ाрдкुрд░, рдХोрдкрд░ाрдЧांрд╡, рд▓ाрддूрд░, рдоुंрдмрдИ, рдиाрдЧрдкुрд░, рдиांрджेрдб़, рдиाрд╕िрдХ, рдкंрдврд░рдкुрд░, рдкुрдгे, рд░рдд्рдиाрдЧिрд░ी, рд╕ंрдЧрдордиेрд░, рд╕ंрдЧोрд▓ी, рд╕рддाрд░ा, рд╕िंрджूрд░рдкुрд░, рд╕ोрд▓ाрдкुрд░ |
21 | рдордгिрдкुрд░ | рдЗंрдлाрд▓ |
22 | рдоेрдШाрд▓рдп | рд╢िрд▓ांрдЧ |
23 | рдоिрдЬोрд░рдо | рдЖрдЗрдЬ़рд╡ाрд▓ |
24 | рдирдЧाрд▓ैंрдб | рджीрдоाрдкुрд░, рдХोрд╣िрдоा |
25 | рдЙрдб़ीрд╕ा | рдмाрд▓ाрд╕ोрд░, рдмрд░рд╣ाрдордкुрд░- рдЧंрдЬрдо, рднुрд╡рдиेрд╢्рд╡рд░, рдХрдЯрдХ, рдвेंрдХрдиाрд▓, рд░ाрдЙрд░рдХेрд▓ा, рд╕ंрдмрд▓рдкुрд░ |
26 | рдкुрджुрдЪेрд░ी | рдкुрджुрдЪेрд░ी |
27 | рдкंрдЬाрдм | рдЕрдоृрддрд╕рд░, рднрдЯिंрдбा, рдлрддेрд╣рдЧрдв़ рд╕ाрд╣िрдм, рдЬाрд▓ंрдзрд░, рд▓ुрдзिрдпाрдиा, рдкрдаाрдирдХोрдЯ, рдкрдЯिрдпाрд▓ा, рд╕ंрдЧрд░ूрд░ |
28 | рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди Rajasthan | рдЕрдЬрдоेрд░, рдЕрд▓рд╡рд░, рдмीрдХाрдиेрд░, рдЬрдпрдкुрд░, рдЬोрдзрдкुрд░, рдХोрдЯा, рд╕ीрдХрд░, рдЙрджрдпрдкुрд░ |
29 | рд╕िрдХ्рдХिрдо | рдЧंрдЧрдЯोрдХ |
30 | рддрдоिрд▓рдиाрдбु | рдЪेрди्рдирдИ, рдХोрдпंрдмрдЯूрд░, рдХुрдб्рдбाрд▓ोрд░, рдбिंрдбीрдЧुрд▓, рдЗрд░ोрдб, рдХांрдЪीрдкुрд░рдо, рдХрд░ूрд░, рдорд╣ुрд░ाрдИ, рдХрди्рдпाрдХुрдоाрд░ी, рдирдордХ्рдХрд▓, рд╕ेрд▓рдо, рддंрдЬाрд╡рд░, рдеूрдеुрдЦुрдбी, рддिрд░ुрдЪिрд░ाрдкрд▓्рд▓ी, рддिрд░ुрдкुрд░, рд╡ेрд▓्рд▓ोрд░, рд╡िрд▓्рд▓ुрдкुрд░рдо, рд╡िрд░ुрдзुрдирдЧрд░ |
31 | рдд्рд░िрдкुрд░ा | рдЕрдЧрд░рддрд▓ा |
32 | рдЙрддाрд░ рдк्рд░рджेрд╢। | рдЖрдЧрд░ा, рдЕрд▓ीрдЧрдв़, рдмрд░ेрд▓ी, рдмрд╕्рддी, рдмिрдЬрдиौрд░, рдмिрд▓ाрд╕рдкुрд░, рдлैрдЬाрдмाрдж, рдлिрд░ोрдЬाрдмाрдж, рдЧाрдЬिрдпाрдмाрдж, рдЧाрдЬीрдкुрд░, рдЧोрд░рдЦрдкुрд░, рдЭांрд╕ी, рдХाрдирдкुрд░, рд▓рдЦрдирдК, рдоेрд░рда, рдордеुрд░ा, рдоुрд░ाрджाрдмाрдж, рдоुрдЬрдл्рдлрд░рдирдЧрд░, рдиोрдПрдбा, рдк्рд░рдпाрдЧрд░ाрдЬ, рд╕ीрддाрдкुрд░, рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी |
33 | рдЙрдд्рддрд░ाрдЦंрдб | рдЕрд▓्рдоोрдб़ा, рджेрд╣рд░ाрджूрди, рд╣рд▓्рдж्рд╡ाрдиी, рдкौрдб़ी рдЧрдв़рд╡ाрд▓, рд░ुрдб़рдХी, рд░ुрдж्рд░рдкुрд░ |
34 | рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ | рдЖрд╕рдирд╕ोрд▓, рдмрд░्рджрд╡ाрди, рджुрд░्рдЧाрдкुрд░, рд╣ाрд╡рдб़ा, рдХрд▓्рдпाрдгी, рдХोрд▓рдХाрддा, рд╕िрд▓ीрдЧुрдб़ी, рд╕िрдЙрд░ी |
Join On Telegram | Click Here |
Join On Twitter | Click Here |